Autorzy mniejszych aplikacji pod Windows mogą mieć problem, gdy mają przygotować plik HLP z pomocą do nich. I nic dziwnego: kompilator Microsoft Help Workshop często nie radzi sobie z plikami RTF (w takim formacie jest zapisywany kod źródłowy "helpów") tworzonymi przez popularne aplikacje (z Wordem i WordPadem na czele), ręczna ich edycja jest żmudnym i niewdzięcznym zajęciem, a komercyjne edytory kosztują...

Często dokumentacja jest więc zapisywana w innej formie - np. jako popularne PDFy albo dokumenty Worda.

Od dawna próbowano także wykorzystywać w tym celu HTML - niestety tutaj pojawiały się problemy z przeszukiwaniem (stąd też w wielu pakietach umieszczano oddzielne programy służące tylko do tego celu albo budowano pomoc z możliwością znajdowania tylko niektórych słów kluczowych - to ostatnie rozwiązanie zastosowano np. w przeglądarce Netscape Communicator 4.x). Używano także (np. w Windows CE) aplikacji używających plików o podobnej do HTML budowie (jednak znacznie uproszczonych)...

Na początek

Szansa na standard ?

I w tym momencie pojawiła się technika HTML Help zaproponowana przez Microsoft. Poczyniono w niej kilka założeń: tematy pomocy są zapisywane w "normalnym" HTML, spisy treści w plikach o opracowanych do tego celu formatach (dzięki temu łatwiejsze jest np. ich przeszukiwanie), natomiast użytkownik otrzymuje całość w postaci jednego skompresowanego zbioru (będącego faktycznie archiwum takim jak np. ZIP czy ARJ).

Do odczytu takich archiwów (w formacie CHM) stworzono aplikację (hh.exe) - dekompresuje ona z nich potrzebne pliki ze spisami treści i tematami pomocy i wyświetla je obok siebie w jednym oknie, zawiera wbudowane mechanizmy do ich przeszukiwania, możliwość wstawiania zakładek do najczęściej odwiedzanych tematów czy też zmiany wyglądu okna stosownie do potrzeb użytkownika.

Aplikacja ta może używać do wyświetlania tematów obiekt Internet Explorera 3.02 lub nowszego (ponieważ Netscape Communicator nie pozwala udostępnić swojego "silnika" innym aplikacjom, wykorzystanie jego w tej roli jest niemożliwe - być może zmieni się to wraz z wersją 5.0) i jest dołączana do tej przeglądarki począwszy od wersji 4.0 (tam też znalazły się pierwsze pliki pomocy wykonane w tej technice).

Ale na tym się nie skończyło: gigant z Redmond udostępnił w Internecie bezpłatny program HTML Help Workshop do ich tworzenia (z odpowiednią dokumentacją). Jest on dołączany obecnie do praktycznie każdego większego pakietu tej firmy (np. Visual Studio czy Office) i pozwala m.in. przygotowywać spisy treści (ma do tego w miarę wygodny interfejs graficzny), tworzyć archiwa CHM z poszczególnych plików czy też konwertować pliki źródłowe "normalnej" pomocy do nowego formatu...

Na początek

O dużych możliwościach

Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę: nie tylko coraz więcej programów działających w Windows stosuje nowy format pomocy, ale także coraz częściej jest w nim zapisywana wszelkiego rodzaju dokumentacja, podręczniki, itp.

Jaka jest tego przyczyna ? Pliki HTML są bardzo łatwe do stworzenia (istnieje szereg edytorów znakomicie ułatwiających tę czynność) i mają coraz większe możliwości prezentacji danych (warto zauważyć, iż używana do ich wyświetlania przeglądarka Internet Explorer zawiera najpełniejszą obsługę wielu standardów i przez to pozwala uzyskać o wiele więcej efektów niż konkurencja).

Równocześnie w pliku z "właściwą" pomocą można umieszczać dodatkowe materiały (zapisane w dowolnym formacie), a HTML Help Workshop jest łatwy w użyciu. I co najciekawsze, potrafi nawet z gotowych plików CHM rozpakowywać wszystko, co się w nich znajduje (czasami lepiej do tego użyć starszej wersji programu - nie ma ona problemu z pewnymi konkretnymi archiwami)...

Jakby było jeszcze mało: w kod stron z tematami pomocy można wstawiać odwołania do przygotowanej przez Microsoft kontrolki ActiveX, która potrafi np. wyświetlać przyciski wyglądające i działające identycznie jak ich odpowiedniki w "klasycznych" plikach pomocy (odsyłające np. do grupy podobnych tematów).

Z HTML Help Workshop rozprowadzana jest nawet dodatkowa kontrolka ActiveX (dla użytkowników innych przeglądarek przewidziano działający podobnie aplet Javy), która potrafi wyświetlać przygotowane na potrzeby pliku pomocy spisy treści. Dzięki temu czynnością wręcz banalną jest opublikowanie np. dokumentacji do programu jako "zwykłych" stron WWW (to dla osób, które chcą zapoznać się z jego możliwościami) oraz skompilowanie jej jako pliku pomocy i rozprowadzanie z programem (bez żadnych zmian, o ile jej twórcy przestrzegali pewnych zasad).

Na początek

I pewnych wadach

Czy ta technika ma wobec tego jakieś wady ? Złamana została podstawowa zaleta formatu HTML (na którą być może nie zwraca się teraz bardzo uwagi, ale zawsze...) - pełna przenośność kodu (dajmy na to, iż hipotetyczny Kowalski będzie chciał rozpakować otrzymany od kolegi podręcznik w formacie CHM i przejrzeć utworzone pliki Netscape Navigatorem - jeżeli autor owej publikacji (nad)używał ActiveX, działanie jest to skazane na niepowodzenie).

Jak można się również domyśleć, do wyświetlenia pliku CHM potrzebny będzie Internet Explorer (nie jest on dołączony do starszych wersji Windows 95, a czasami wręcz świadomie usuwa się go z razem z Aktywnym Pulpitem przy instalowaniu okienek na starszym sprzęcie), a użytkownicy nie mają żadnej alternatywy (przynajmniej na razie).

Co więcej - ustawienia w nim będą obowiązywać również przy wyświetlaniu pomocy (jeżeli np. w jego oknie wybierzemy dużą czcionkę, taka będzie używana standardowo w plikach pomocy; jeżeli ją tam będziemy chcieli zmienić, konieczne będzie uruchomienie przeglądarki). Czy taka integracja może być problemem ? Niestety tak - przeciętny użytkownik jest coraz bardziej uzależniony od poprawnego działania jednego programu (Explorera) i zmuszony do instalowania poprawek usuwających błędy w jego zabezpieczeniach (inaczej grozi mu atak wirusów nie tylko "z zewnątrz", ale także ze strony "zwykłej" pomocy).

Nie zawsze też wszystkie możliwości dostępne są przy wyświetlaniu kontrolki ActiveX/apletu Javy na stronie WWW (szczegóły są opisane w pomocy HTML Help Workshop).

Czasami pojawiają się także różne problemy techniczne (gdy trzeba wyświetlać pomoc z programów pisanych w Delphi, Visual Basicu albo używać apletu Javy w starszych przeglądarkach) - komponenty techniki HTML Help są jeszcze ciągle dopracowywane.

Na początek

Czy warto ?

Na pewno warto korzystać z tej techniki, gdy jest to możliwe - pozwala ona uzyskać ciekawe efekty, a większość jej komponentów jest wbudowana fabrycznie w Windows 98 i będzie się też znajdować w przyszłych wersjach okienek.

Nie należy jednak podchodzić do niej bezkrytycznie i zapominać o użytkownikach, którzy nie mogą/nie chcą instalować przeglądarki Microsoftu (w miarę możliwości przygotowywać dla nich "tradycyjne" pliki HLP). Przy tworzeniu np. podręcznika w formie elektronicznej (a nie pomocy do programu działającego w systemie Windows) postarajmy się także, aby po jej rozpakowaniu (do "zwykłych" plików HTML) można było go odczytać nie tylko Internet Explorerem... Wszak na nim świat się nie kończy...

Na początek

Porównanie

Na początek

Internet

1. http://msdn.microsoft.com/workshop/author/htmlhelp/ - HTML Help Workshop (freeware)
2. http://www.easyhtmlhelp.com/ - edytor do Worda (shareware 15-dni)
3. http://www.helpware.net/ - FAR (shareware) i moduły do Delphi (freeware)
4. http://www.keyworks.net - narzędzia uzupełniające (freeware)
5. http://htmlhelpcenter.hypermart.net/ - moduły do VB (freeware)
6. http://www.ec-software.com/order.htm - Help & Manual 2 (Chip CD 10/99, shareware 15 dni)
7. http://www.helpmaster.com/htmlhelp/htmlhelp.htm - inne odnośniki

Na początek

Pliki lokalne

1. kompendium wiedzy o technice HTML Help i plikach CHM zawierające m.in. rozszerzoną wersję artykułów z Chipa z 2000 i artykułów z tej strony www (2001, ZIP)
2. FAQ - pliki CHM (2001)
3. HTML na ratunek cz.2 (2001)
4. The HTML Reference Library 4.0 (Stephen Le Hunte) (2001, po angielsku, CHM)
5. The Hardware Book (2001, po angielsku, CHM)
6. Na ratunek ! (2000)
7. Utwory Jana Kochanowskiego (2000, CHM)
8. Utwory Marii Konopnickiej (2000, CHM)
9. Utwory Adama Mickiewicza (2000, CHM)
10. Utwory Bolesława Prusa (2000, CHM)
11. Utwory Henryka Sienkiewicza (2000, CHM)
12. Utwory Stefana Żeromskiego (2000, CHM)

Na początek